Σκέφτομαι την ογδόη ημέρα για τον μπαρμπα-Σπύρο, αυτόν τον σχεδόν αγράμματο Έλληνα, που κατάκτησε με τ' αδέρφια του την Αμερική και έγινε πρόεδρος της Τουέντιθ Σέντσουρι Φοξ και παράγοντας του Κόμματος των Ρεπουμπλικάνων και παίζει γκολφ με τον  Αϊζενχάουερ και λέει με το μικρό του όνομα τον Νίξον. Και τώρα ετοιμάζει έναν συνονοματά του Έλληνα για μελλοντικό πρόεδρο των ΗΠΑ, γιατί όπως λέει ο ίδιος «αν είχα γεννηθεί στην Αμερική και πρόεδρος της θα μπορούσα να γίνω...».

Η όγδοη και τελευταία ημέρα του Σπύρου Σκούρα ήτανε το 1972. Πέθανε στο κατώφλι των ογδόντα χρόνων στο Ράι της Νέας Ιόρκης και οι καμπάνες της Αγίας Σοφίας, που είχε χτίσει ο ίδιος, χτυπούσανε πένθιμα στο Λος Άντζελες. Εκεί αναπαύονται ο Τσάρλι και ο Τζορτζ Σκούρας που, μαζί με τον Σπύρο, δημιούργησαν αυτό το καταπληκτικό παραμύθι του Χόλιγουντ, μαζί με τον Μάγερ, τον Γουόρνερ, τον Φέρμπανξ, τον Τσάπλιν, τον Ντε Μιλ, τον Καζάν κι άλλους παραγωγούς, σταρ και σκηνοθέτες. Σήμερα τους  αδελφούς Σκούρα  θυμίζουν μόνο οι τάφοι τους στο περίβολο της Αγίας Σοφίας και τον ιδιαίτερα τον Σπύρο, στα κινηματογραφικά λεξικά, που αναφέρουν ότι ήταν ο πρώτος παραγωγός που έφερε στο Χόλιγουντ το Σινεμασκόπ («Χιτώνας» με τον Βίκτορα Μάτσιουρ) και αυτός που έκανε την ως τότε ακριβότερη ταινία («Κλεοπάτρα» με την Λιζ Τέηλορ).

Όταν είχα επισκεφθεί το Χόλιγουντ,το 1967, με πρόσκληση του μπαρμπα Σπύρου, μου είπε: Πριν είκοσι χρόνια οι παραγωγοί έκαναν ταινίες για θεατές με μέση νοημοσύνη ενός 16χρονου θεατή, γιατί ο κόσμος δεν ήταν και πολύ γραμματιζούμενος. Σήμερα οι σκηνοθέτες προχώρησαν και ο θεατής πρέπει να στύψει το μυαλουδάκι του για να καταλάβει... Μη νομίζεις όμως, το Χόλιγουντ ποτέ δεν θ΄απαρνηθεί τη χρυσή του εποχή  με ταινίες μπαμ μπουμ με καουμπόηδες και γκάγκστερ, περιπέτειες και κωμωδίες...Ο μετανάστης που έγινε Αμερικάνος κουβαλάει και στους απογόνους του την εύκολη ψυχαγωγία, όπως εμείς οι Έλληνες τον Καραγκιόζη...

Στη Νέα Υόρκη (με τις τετρακόσιες, σχεδόν, χιλιάδες ομογενείς) σκεφτόμουνα την περιγραφή του πατέρα μου που είχε περάσει με το «Σατούρνια» τον Ατλαντικό: <<Όταν μπαίναμε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης, όλοι σπρωχνόμαστε στο κατάστρωμα, κατά τη πλευρά που φαινότανε το άγαλμα της Ελευθερίας. Το πρωί, κατεβήκαμε κολλητά ο ένας πάνω στον άλλο, στη γη της επαγγελίας, άλλοι κάνανε το σταυρό τους, άλλοι πέφτανε και φιλούσαν το χώμα... Τη βραδιά που οι επιβάτες μείναμε στο Έλλις Άιλαντ για να περάσουμε το πρωί από το Ιμιγκρέισον, ένας γιατρός γαλλομαθής, κοιτάζοντας το χρυσό  δαχτυλίδι και το αγγλικό κασμιρένιο κουστούμι μου,  μου είπε: «Μεσιέ δεν κάνεις εσύ για μετανάστης... Δεν είναι για σένα το σκάψιμο στις  σιδηροδρομικές γραμμές, το πλύσιμο πιάτων και το γυάλισμα παπουτσιών...» Κι εγώ, βλέποντας όλους αυτούς τους ταλαιπωρημένους ταξιδιώτες με τις ροζιασμένες παλάμες, κοίταξα τις δικές του και  ο γιατρός μου έσφιξε το χέρι και μου είπε "μεσιέ καλή επιστροφή στην Ευρώπη". Γύρισα στην Ελλάδα με το ίδιο πλοίο...>>  Πολλές φορές ο γονιός μου το μετάνιωσε, αλλά και ο πατέρας της μητέρας μου, που έζησε πάνω από τριάντα χρόνια στο Ντιτρόιτ,  κι εκείνος το μαράζωσε, που έφαγε τα καλύτερα χρόνια της ζωής του βάζοντας κάθε μέρα κάποιο εξάρτημα αυτοκινήτου, στο ίδιο εργοστάσιο, στην ίδια θέση, με τις ίδιες κινήσεις, όπως ο Τσάρλυ Τσάπλιν στη γνωστή ταινία του.

Μια μέρα πήγα στο Έλλις Άιλαντ και στο μουσειακό πια χώρο του Ιμι­γκρέισον, με τις απέραντες αίθουσες και τα χωρίσματα, απ' όπου περνούσανε σαν γελάδια για μαρκάρισμα οι μετανάστες... Με έστειλε ο Σπύρος Σκούρας με τον σοφέρ του, γιατί ο ίδιος δεν άντεχε, θα τον πιάνανε τα δάκρυα...

—Μπαρμπα-Σπύρο, του είπα, η Αμερική αντικατέστησε τους σκλάβους με τους μετανάστες...

Θύμωσε και παρά λίγο να μου κόψει το τσεκ που μου έδινε κάθε βδομάδα, για να μάθω καλά αγγλικά και να φοιτήσω σε Πανεπιστήμιο δημοσιογραφίας, αλλά εγώ ξενύχταγα στα σκυλάδικα κι΄έτρεχα στ΄άλογα...

—Εγώ και τ' αδέρφια μου, οι Πάππας από τη Βοστόνη, ο Χέλης στη Νέα Ορλεάνη, ο Παπαδάκος στο Λονγκ Άιλαντ, οι εστιάτορες της Αστόρια και του Σικάγου, οι σφουγγαράδες με τα καΐκια τους στο Τάρπον Σπρινγκς, ο Μανάτος δεξί χέρι του Κένεντι, ο γερουσιαστής Μπρεδήμας, σκλάβοι είναι; Έβγαλε από το συρτάρι του μια φωτογραφία κιτρινισμένη, με τους μετανάστες να προωθούνται από το Ιμιγκρέσιον προς τους προορισμούς τους, που ήταν η Νέα Υόρκη, το Σικάγο και οι άλλες μεγάλες πόλεις. Εγώ κατάληξα στο Σαιν Λούις - μου είπε - και δεν μετάνιωσα, Η αρχή ήταν δύσκολη, η συνέχεια δυσκολότερη, αλλά με μεγαλεία και τώρα καλή ψυχή...

Μετάνιωσα για την ερώτησή μου, γιατί θυμήθηκα πως στο μικρό χτήμα που μεγάλωσα ανάμεσα Παλιό Φάληρο και Νέα Σμύρνη, δεν είχαμε ηλεκτρικό και διάβαζα με τη λάμπα πετρελαίου. Και τις Κυριακές, όταν έβλεπα στο σινεμά κατάφωτους  ουρανοξύστες, ονειρευόμουνα την Αμερική...Μα πιο πολύ ντράπηκα, γιατί τα εβδομήντα δολάρια που μου έδινε ο μπάρμπα-Σπύρος κάθε Παρασκευή τα ξόδευα αλόγιστα... Το ήξερε πως δεν πατούσα στο Πανεπιστήμιο που είχα γραφτεί, αλλά με συγχωρούσε γιατί τον έκανα να γελάει, όταν ήτανε στενοχωρημένος και έβλεπε ότι με συμπαθούσανε όλοι, εκτός από τον Αρχιεπίσκοπο Ιάκωβο... Ίσως γιατί παρέσυρα στα σκυλάδικα της Νέας Υόρκης μιά Βοστονέζα, ίσως γιατί δεν εκκλησιαζόμουνα συχνά.

Την ημέρα που θα πήγαινα στο Έλλις Άιλαντ, μου ζήτησε να του φέρω ένα κείμενο ρεπορτάζ ή εντυπώσεις, για να δει αν πραγματικά το επισκέφθηκα και δεν παρέσυρα και τον σοφέρ του στα άλογα... Άνοιξα το βιβλίο του Μπάμπη Μαλαφούρη, βρήκα μερικά στοιχεία και τα συνόψισα σ' αυτό το κείμενο, που το έχω εδώ μπροστά μου κιτρινισμένο. Του το διάβασα:

<<Σύμφωνα με την επίσημη στατιστική, ο πρώτος πίνακας με τις αφίξεις μεταναστών,που είχανε ελληνική υπηκοότητα και μητρική γλώσσα, αναφέρεται το 1900. Εκείνη τη χρονιά πέρασαν το Μεταναστευτικό Γραφείο της Νέας Ιόρκης 3.655 Έλληνες  και 118 Ελληνίδες. Πιο παλιά υπάρχουνε μόνο τα εξής στοιχεία: 1820- 1880 μετανάστες, από τους οποίους 398 Έλληνες. Από το 1900 ως το 1917 μετανάστευσε στην στην Αμερική το ένα δέκατο του πληθυσμού της Ελλάδας! Αλλά  από το 1908 ως το 1924, οι μισοί Έλληνες από αυτούς που ήρθανε και μείνανε στην Αμερική για κάμποσα χρόνια, γυρίσανε πίσω. Ωστόσο, όσοι μείνανε στο Νέο Κόσμο, ποτέ δεν ξεχάσανε το χωριό τους και την Ελλάδα >>

 Και αυτοί που  προκόψανε στον Κινηματογράφο —πρόσθεσα με σημασία— πάντοτε βοηθάνε τους νεοφερμένους...

Αξέχαστε, μπάρμπα-Σπύρο, που βοήθησες τον Πολ Νορ, τον Αλέκο Λιδωρίκη, τον Γιάννη Κοκκινάκη, άλλους πολλούς και περισσότερο εμένα, για να τη βγάλω στη Νέα Υόρκη... Βλάχο- μου ΄λεγες και μου ξανάλεγες- μάθε καλά αγγλικά να γίνεις πρώτος  στη πρώτη Χώρα του Κόσμου... Μα εγώ σκεφτόμουνα, τι να την κάνω τη γλώσσα, αφού εσύ που πρόκοψες δεν μιλούσες καλά ούτε τα ρωμέικα, ούτε τα εγγλέζικα... Συχώρα, με μπαρμπα-Σπύρο, αλλά τώρα νομίζω πως έβαλα μυαλό και ξέκοψα από όλες τις Κίρκες και έμεινα συντροφιά μόνο με τη γραφομηχανή μου και τις αναμνήσεις μου (κι΄αργότερα με τον υπολογιστή μου)... Όταν θα συναντηθούμε στη Κόλαση (γιατί εκεί πρέπει να πάω κι΄εγώ, που δεν έκανα στη ζωή μου όσα έπρεπε να κάνω) θα  στα εξηγήσω καλύτερα...

Ο Σπύρος Σκούρας θυμάται:

—Εκείνα τα χρόνια πολλοί έβγαζαν λεφτά, αλλά λίγοι ήξεραν να τα κρατήσουν και να τα αυγατίσουν... Εμείς είμαστε δυνατοί στο χαρακτήρα, γιατί δεν καπνίζαμε, δεν πίναμε, δεν χαρτοπαίζαμε, και τυχεροί, γιατί ασχοληθήκαμε με τη καινούργια σόοθ μπίζνες που γέμιζε τις αίθουσες.

Βλέποντας τη γυναίκα του Σαρούλα, ντελικάτη, κομψή κι αρχοντική, τόλμησα να τον ρωτήσω  αν είχε κάνει πλούσιο γάμο. Έβαλε τα γέλια:

—Κανένας μας δεν παντρεύτηκε πλούσια γυναίκα. Η σύζυγος μου ήταν συμμαθήτρια μου στο νυκτερινό σχολείο που πήγαινα, μεγάλος πια, και μετά ταμίας σ' ένα Θέατρό μας. Το ίδιο κι οι γυναίκες των αδελφών μου δεν ήσαν πλούσιες. Παντρευτήκαμε κι οι τρεις μας από αγάπη και γι' αυτό ευτυχίσαμε στη ζωή μας.

Πριν κατακτήσουν το Χόλιγουντ, οι αδελφοί Σκούρα κατέλαβαν με έφοδο τη Νέα Ιόρκη. Αυτό έγινε πριν το μεγάλο οικονομικό κραχ, όταν πούλησαν στην «Γουόρνερ Μπρος» τα παλαιά κινηματοθέατρα τους στο Σαιντ Λιούις και στην περιοχή του και ήρθαν και τ' αντικαταστήσανε με καινούργια στη μεγαλύτερη πόλη του Νέου Κόσμου. Δεν πέρασε πολύς καιρός κι οι τρεις ΄Ελληνες διαθέτανε τόσες αίθουσες  πρώτης προβολής, ώστε άρχισαν να έχουνε βαρύνουσα γνώμη στην παραγωγή του Χόλιγουντ. Από εκεί και πέρα δεν ήταν τόσο δύσκολο για την τριανδρία Τσάρλυ-Σπύρου-Τζορτζ, να παίξει ρόλο τριών σωματοφυλάκων στη παραγωγή και να εισβάλει ξιφήρης από τις αίθουσες  στα στούντιο. Η εισβολή έγινε κάπως έτσι: Η «Τσέιζ Νάσιοναλ Μπανκ» είχε δανείσει τη μεγάλη κινηματογραφική εταιρία «Φοξ», που βρισκόταν στα πρόθυρα της χρεωκοπίας. Υπήρχε όμως μια άλλη μικρή εταιρία, η «Τουέντιθ Σέντσουρι», χωρίς φήμη, αλλά και χωρίς χρέη. Οι αδελφοί Σκούρα αγόρασαν τις μετοχές της τελευταίας και πρότειναν στην Τράπεζα να συνεταιριστεί με την υπό χρεωκοπίαν «Φοξ». "Το συμπεθεριό  έγινε, κι η ξεπεσμένη νύφη ένωσε την τύχη της με τον  γαμπρό που χε το κομπόδεμα", χαμογελάει ο μπάρμπα Σπύρος. φωτο: Χόλιγουντ 1956, μιά καρυάτιδα (Ειρήνη Παππά) με ένα σκληρό (Τζέημς Κάγκνευ) Έτσι ξεπετάχτηκε η «Τουέντιθ Σέντσοΰρι Φοξ», που πολύ σύντομα υπό την προεδρία του (1942) εξελίχθηκε στη γιγάντια βιομηχανία κινηματογράφου. Τότε, την εποχή του πολέμου, ο Σκούρας ήταν πολύ δυνατός και πήγε στην Ουάσιγκτον και πέταξε και στο Μόντρεαλ και στο Λονδίνο, αναστατωμένος γιατί έμαθε πως στην Ελλάδα πεθαίνουν από πείνα. Συνάντησε τον Ρούζβελτ, τον Τσώρτσιλ, τον Στετίνιους, τον Ήντεν, τον Τζορτζ Άλεν, τους προέδρους του Ερυθρού Σταυρού Νόρμαν Ντέιβις (ΗΠΑ) και πρίγκιπα Κάρολο (Σουηδίας). Τον τελευταίο μάλιστα τον πίεσε τόσο, που ταξίδεψε ως το Βερολίνο και έπεισε τους Γερμανούς να δεχθούνε τα φορτία των τροφίμων και των φαρμάκων για τον ελληνικό λαό. Πρόεδρος τότε της «Ελληνικής Πολεμικής Περίθαλψης», ο Σκούρας θυμάται: —Σε διάστημα δύο ετών, 17 Σουηδικά πλοία μεταφέρανε στην κατεχόμενη Ελλάδα τρόφιμα και φάρμακα αξίας 250 εκατομμυρίων δολαρίων. Οι Γερμανοί μάς είχανε βάλει τον όρο να μη λέμε ούτε από το ραδιόφωνο ότι προέρχονται από την Αμερική... Αλλά και μετά τον πόλεμο αγωνίστηκα και ανεγερθήκανε η νέα πτέρυγα του Ευαγγελισμού, τα νοσοκομεία Θεσσαλονίκης, Τρίπολης, Πύργου (ιδιαίτερη πατρίδα του) και 26 Υγειονομικά Κέντρα στη λοιπή χώρα... Στη διάρκεια του πολέμου, ο Σπύρος Σκούρας έμαθε τη σύλληψη του ανηψιού του Θάνου (αδελφού του γνωστού αθλητικού παράγοντα Σπύρου Σκούρα του νεώτερου) και την καταδίκη του σε θάνατο από το γερμανικό στρατοδικείο. Εφτασε ως τη Στοκχόλμη για να τον σώσει, αλλά δεν μπόρεσε. Ο Θάνος Σκούρας είχε σπουδάσει στο Πανεπιστήμιο Γέηλ και ήταν σημαίνων πράκτορας των Συμμάχων. Μετά τον πόλεμο, ο  Σκούρας εξελίχθηκε σε παράγοντα του Ρεπου­μπλικανικού Κόμματος και συγκέντρωνε χρήματα στις εκλογές, κυρίως από τους Έλληνες μεγαλοεφοπλιστές. Τον θυμάμαι στη σουίτα του της «Μεγάλης Βρετανίας» με γραμματέα  την Όλγα Τζαβάρα, να τηλεφωνάει στο Μόντε Κάρλο και στο Παρίσι και να ζητάει εμβάσματα για τον προεκλογικό αγώνα του Νίξον κατά του Κένεντι, από τους Ωνάση και Νιάρχο. ο Σκούρας βάζει ορχήστρα στο βωβό και φέρνει το 1952 το Σινεμασκό Το 1952, η τηλεόραση είχε μειώσει την πελατεία των αιθουσών κινηματο­γράφου κατά 50%, με αποτέλεσμα να κλείσουν στις Η.Π.Α. 3.000 κινηματο­γράφοι. Οι παραγωγοί του Χόλιγουντ είχαν πανικοβληθεί και οι εγκέφαλοί του έκαναν μια συγκέντρωση ανωτάτου επιπέδου. Οι ομιλητές ήσαν τρομο­κρατημένοι. Όταν ήρθε η σειρά του Σπύρου Σκούρα, είπε απλά και σταράτα: Κύριοι, μας ρίξανε έξω τα Όσκαρ. Βάζουμε τη δύναμη μας σε πέντε-δέκα ταινίες που θα τα διεκδικήσουν, και αγνοούμε τις εκατοντάδες άλλες, αυτές που παίζονται σε χιλιάδες αίθουσες για εκατομμύρια κοσμάκη. Όπως αγνοούμε τους θεατές, μας αγνοούν... Ο Σκούρας ανέκαθεν φρόντιζε να ευχαριστήσει τον πελάτη και το 1926 ήταν ο πρώτος αιθουσάρχης που είχε βάλει οεχήστρα κάτω από την οθόνη του βωβού κινημαογράφου. Είχε καθιερώσει στο Σαιν Λιούις και παραστάσεις με κωμωδίες για παιδιά τα πρωινά των Κυριακών.Το ένα αδέλφι στο ταμείο, το άλλο  στη μηχανή προβολής και το τρίτο στα ποπ κορν κι΄αναψυκτικά...  Έτσι και το 1952, ο Σκούρας σκέφτηκε ότι ο θεατής θέλει κάτι το καινούργιο, ένα έναυσμα να ξαναγεμίσει τις αίθουσες. Άφησε τους εγκεφάλους του Χόλιγουντ να συτζητάνε  και πήγε και βρήκε το γηραιό Γάλλο εφευρέτη Κρετιέν, που από καιρό μιλούσε για μια νέα τεχνοτροπία προβολής πάνω σε γιγαντιαία οθόνη. Αμέσως αγόρασε την αποκλειστικότητα της εφεύρεσης, την ονόμασε «Σινεμα-σκόπ» και επένδυσε πάνω στη πρώτη της ταινία, το «Χιτώνα», περισσότερο από δέκα εκατομμύρια δολλάρια. Όταν το επληροφορήθη ο πρόεδρος της «Μέτρο Γκόλντουϊν Μάγερ» ανεφώνησε: «Πάει τρελλάθηκε ο Έλληνας». Η προβολή όμως του «Χιτώνα», το 1953, έκανε τους μισούς από τα 50% των χαμένων θεατών του κινηματογράφου να ξαναγυρίσουν στις σκοτεινές αίθουσες και τον Έλληνα, σωτήρα του Χόλιγουντ. Όλες οι εταιρίες έσπευσαν τότε, πατείς με πατώ σε, ν' αγοράσουν πανάκριβα δικαιώματα για να γυρίσουν κι αυτές ταινίες σινεμασκόπ.  φωτο: ο Σκούρας στη ταράτσα του Γάλλου εφευρέτη Κρετιέν, πρωτοβλέπει το Σινεμασκόπ και αγοράζει την αποκλειστικότητά του αυτοστιγμή. Τώρα, ο πρόεδρος της «Τουέντιθ Σέντσουρι Φοξ», που θα εγκαταλείψει το αξίωμα του τον προσεχή Σεπτέμβριο, πλησιάζει τα 70 χρόνια. Κι όμως εξακολουθεί να εργάζεται τόσες ώρες, όσες όταν τα τρία αδέλφια οικοδομούσαν το μαγικό παλάτι τους. Από τις 8 το πρωί έως τις 8 το βράδι, ο γερος με τις φαρδιές πλάτες, το χοντρό σβέρκο και τη λιονταρίσια εμφάνιση, βρίσκεται στο γραφείο του, εκτός αν ταξιδεύει. Αλλά και στην περί­πτωση αυτή, στο ξενοδοχείο θα βρίσκεται με το τηλέφωνο στο χέρι και με μιά γραμματέα δίπλα του να της υπαγορεύει. Πουλώντας οικόπεδα της Φοξ στο Λος Άντζελες αγοράζει  βαπόρια για τα παιδιά του, που ανεπρόκοβα τα ανεβάζει και τα κατεβάζει... Κανένας δεν ξέρει τι θα κάνει ο πρόεδρος, όταν μετά από δύο μήνες αφήσει το θρόνο του. Μαθημένος, εδώ και είκοσι χρόνια, ν' ασχολείται, ακόμη και στην πολυτελέστατη βίλα του—στο προάστιο Ράι, 25 μίλια έξω από το Μανχάταν—τις νύχτες και τα Σαββατοκύριακα, με τις δουλειές του κινηματογράφου, κινδυνεύει να πάθει μαρασμό. Ο Σκούρας χωρίς παραγωγούς, σκηνοθέτες, ηθοποιούς, σεναριογράφους, τεχνικούς και ανθρώπους γενικά των στούντιο, θα μοιάζει σαν έκπτωτος βασιλιάς χωρίς αυλικούς και στρατηγούς. Και οι φιλενάδες, που τις άλλαζε σαν πουκάμισα, αλλά για μόνιμη φανέλα- έλεγε- έχω τη Σαρούλα μου. Όταν κάποιος φίλος του ομογενής, παλιός μετανάστης κι εκείνος που πλούτισε στην Αμερική, προσπάθησε να τον παρηγορήσει, μόλις έμαθε την αναγγελία της παραιτήσεως του, άκουσε τα εξής λόγια από τον ακατάβλητο Σκουροχωρίτη: —Τι λες, ρέ πατριώτη; Μπας και νόμισες πως ξόφλησα; Όταν θα βλέπεις τον κοσμάκη,  στα ταμεία των κινηματογράφων, σ' όλα τα μήκη και τα πλάτη της Γης, για να δουν τις ταινίες που εγώ έκανα και συνεχίζουν στ΄αχνάρια μου να φτιάχνουν οι διάδοχοί μου, θα είμαι φευγάτος-ζωντανός! Όσο για τώρα κοντά, θα παίζω γκολφ με τον πρόεδρο της Αμερικής, θα πηγαίνω προσκυνητής στο Πατριάρχη, θα πετάγομαι ως τη Μόσχα, να πιώ βότκα με τον κολέγα μου Νικήτα. Τα πιο αγαπημένα πλάσματα σήμερα για τον Σπύρο Σκούρα είναι η γυναίκα του Σάρα, τα παιδιά του Δάφνη, Σπύρος, Διάνα και Πλάτων, οι γαμπροί, οι νύφες και τα εγγόνια του. Ακόμη λατρεύει τον αδελφό του Γιωργή, την τυφλή αδελφή του, που βρίσκεται στην Αθήνα και τα δεκάδες ανήψια κι εγγόνια του. Το 1968,  μου ΄λεγε στο γραφείο του: Το καλοκαίρι θα τους μαζέψω όλους στο Σκουροχώρι, να ψήσουμε αρνί στη σούβλα, να πιούμε κρασί και να χορέψουμε με τα κλαρίνα... Κι΄έκανε πως πάει για νερού του, για να μη δω τη συγκίνησή του. Κι΄όταν ξανακαθότανε στη πολυθρόνα  του, μου΄ λεγε: Βλάχο μου κι΄αν αποχωρησε ο Τζιμ Λόντος από τη παλαίστρα, νόμισες πως ξέχασε το αεροπλανικό; Ούτε ο Χριστοφορίδης που άνοιξε ρεστωράν ξέχασε τις μπουνιές του... Είχε και το παράπονο πως το ίδρυμα "Διαγόρας-Κουμπερτέν" για τη μόνιμη επαναφορά των Ολυμπιακών αγώνων στην Ελλάδα, θα πήγαινε στράφι, όπως  και πήγε, θα δείτε παρακάτω... Αρκετές φορές είχα επιχειρήσει να τον ρωτήσω για την περίοδο της φιλοξενείας του Χρουστσόφ στο Χόλιγουντ, αλλά απόφευγε να μου πει. Κρατούσε εφτασφράγιστο μυστικό τις κουβέντες τους με παρέα βότκα, ουίσκυ και ένα διερμηνέα, αλλά μου είπε πολλά το καλοκαίρι του 1966 στο Μόντρεαλ του Καναδά, όπως θα δείτε παρακάτω.  Κι΄αργότερα μου είπε κι΄άλλα  σε ταξίδια του στην Αθήνα, κόμβο ανάμεσα σε Κωνσταντινούπολι, που πήγαινε συχνά και Μόσχα, κάποιες φορές.  οι τρεις Έλληνες εραστές της Μέριλιν Αυτό με λίγα λόγια, είναι το οδοιπορικό του πεινασμένου μετανάστη που έφτασε ν΄απολαύσει  το μέγα φαγοπότι του Χόλιγουντ! Αυτά κι΄ως προς τη φιλία του με τον σύντροφο Νικήτα, που όπως έγραψαν κάποιες εφημερίδες της εποχής, χειροκρότησε μετά μανίας όταν η Σίρλευ Μακ Λέην και το μπαλέτο του Καν Καν έδειξαν στο φινάλε  τα οπίσθιά τους... Ο Σκούρας γιατί να χειροκροτήσει, αφού έτσι για μεζέ καλούσε στο ιδιαίτερό του όποια στάρλετ λιχούδιαζε, ακόμη και πρωταγωνίστριες που πάσει θυσία ήθελαν κάποιο καλό ρόλο... Όταν λέω "ιδιαίτερό" του, εννοώ ένα μπάγκαλοους στην απέραντη περιοχή της Τ.Σ.Φοξ, από αυτά που χρησιμοποιούσαν οι πρωταγωνιστές και πρωταγωνίστριες κατά την διάρκεια των γυρισμάτων. Στο πιό απομακρυσμένο από τα στούντιο, κλειδοκράτορας ήταν ο δικός μας Τζορτζ Ζαγόρας, ανηψιός του Νίκου Γιαννιού που διαφέντευε το εστιατόριο και τη τροφοδοσία στα γυρίσματα των ταινιών. Εκεί ο κοτσονάτος βλάχος απολάμβανε τα "γλυκάδια" του, όπως μου  έλεγε ο φίλος Ζαγόρας, που πέθανε το 2003 στην Αθήνα. Εκεί οδηγήθηκε από τον Ζαγόρα και η Μαίρυλιν Μονρόε, χωρισμένη από τον αστυφύλακα άντρα της και  εντελώς άγνωστη, που την γνώρισε στο Σκούρα ο φίλος της ηθοποιός Νίκος Μινάρδος,  που ο πρόεδρος της Φοξ του έδωσε πρωταγωνιστικό ρόλο στη ταινία "Συνέβη στην Αθήνα". Μετά,  ο μπαρμπα Σπύρος την ξεφορτώθηκε  σαν σκυτάλη στον Ηλία Καζάν κι΄αυτός, αργότερα, την σύστησε στον συγγραφέα Άρθουρ Μίλλερ  που - διάσημη πιά -  τον παντρεύτηκε... Στη φωτο, ο ρεπόρτερ με τον γεννημένο και μεγαλωμένο στο Παγκράτι Νίκο Μινάρδο το 1967 στη βίλα του στο Μπέβερλυ Χιλς. Παντρεμένος με την Τζούλυ (κόρη του επι κεφαλής του εράνου των Εβραίων στο πόλεμο των εφτά ημερών) δεν θέλησε να μου πει κουβέντα για τον δεσμό του με την Μαίρυλιν. Αργότερα ο Μινάρδος έγινε στενός φίλος του Άραβα μαικήνα Κασόγκι και της αδελφής του,τον ανέμειξαν στο σκάνδαλο Ιράνγκέητ, αλλά τελικά βγήκε αθώος. Ο Ωνάσης, θαυμαστής και φίλος του Σπύρου Σκούρα, μου έλεγε ότι αυτός ο "βλάχος" (έτσι αποκαλούσε τον ευατό του κι΄όσους συμπαθούσε ο Σκουροχωρίτης) στέκεται ψηλότερα από κάθε άλλο Έλληνα που διέπρεψε στη ξενητειά. Και εξηγούσε: Ο Τζιμ Λόντος είχε το ταλέντο του παλαιστή, ο Νικ δε Γκρηκ του χαρτοπαίκτη, ο Νιάρχος κι΄εγώ, ξέραμε γράμματα, μιλούσαμε γλώσσες, προερχόμαστε από οικογένειες εμπόρων. Ο Σπύρος και τ΄αδέλφια του έβοσκαν πρόβατα, ήσαν αγράμματοι και ποτέ δεν έμαθαν καλά ούτε ελληνικά ούτε εγγλέζικα. Και μόνο ότι αυτά τα βαλτοβατραχάκια τα βαλαν  με σκυλόψαρα του ωκεανού και νίκησαν, τα λέει όλα... Προσωπικά, υποκλίνομαι στον  μπάρμπα Σπύρο! φωτό: Με το ηθοποιό Νίκο Μινάρδο στο Μπέβερλι Χιλς