Ο Αριστοτέλης Ωνάσης έζησε δύο χρόνια και σχεδόν δύο μήνες μετά το θάνατο του γιου του Αλέξανδρου. Τον πρώτο καιρό συνέχιζε να δουλεύει ακατάπαυστα, για ν' απασχολεί το μυαλό του και να ξεχνιέται για το κακό που τον είχε χτυπήσει. Μάταια όμως, γιατί μόλις έμενε μόνος, αναλυότανε σε λυγμούς. Έκλαιγε και μπροστά σε συγγενείς και φίλους, που είχανε κοινές αναμνήσεις με τον Αλέξανδρο: -Αχ, Λιμπερόπουλε, καλά μου είχες πει κείνο το βράδυ να τον παντρέψω... Με γυναίκα και παιδιά δε θα ξημεροβραδιαζότανε στα αεροπλάνα... 0 Ωνάσης, όπως μου λέγανε γνωστοί μου που μένανε στο Σκορπιό, όπως ο παλιός λοοτρόμος της Χριστίνας Αχιλλέας Κα-ψαμπέλης, πήγαινε συχνά στον τάφο του γιου του, και καθισμένος ή περπατώντας δίπλα του, πάνω-κάτω, κάπνιζε με σκυμμένο το κεφάλι... Μια μέρα, στη Γλυφάδα, εκεί που μας συνδέανε κοινές αναμνήσεις με τα κυνηγητά της Κάλλας, περπατώντας σιωπηλά στην παραλία, μου είπε: "Τι να τα κάνω τα πλούτη... Ό,τι κι αν απόχτησα, βουλιάζει στην άμμο..." Ο υπερήφανος μπίζνεσμαν, ο γλεντζές, ο εραστής και σύζυγος διασημοτήτων, ο άρπαγας του πλούτου, δεν υπήρχε πια... Ένα ασπρομάλλικο, ρυτιδιασμένο, σκυφτό ανθρωπάκι είχε αντικαταστήσει ξαφνικά το φιγουρατζή άντρα που έσερνε άλλοτε πίσω του έναν Τσόρτσιλ, μια Γκάρμπο, μια Κάλλας, μια Κένεντι... 0 καπετάνιος ήταν άρρωστος, το ένιωθε μέσα του, το έβλεπε στον καθρέφτη... Σαν γέρικος, αποκαμωμένος από τη ζωή, ελέφαντας, έψαχνε να βρει το κοιμητήρι του...  Η μυασθένεια άρχιζε να προσβάλλει το νευρικό σύστημά του... Μια αρρώστια σπάνια, που δεν έδινε πολλές ελπίδες σωτηρίας... Το έβλεπα στην κουρασμένη, αποκαμωμένη ματιά του, καθώς με κοίταζε: "Θυμάσαι που σου έλεγα για τον Σοΰτερ του Ελδοράδο, που του σκότωσαν το γιό, του έσφαξαν τα κοπάδια και  του άρπαξαν τη γη του; Εγώ είμαι αυτός... Από το 1974, ο Ωνάσης άρχισε να παίρνει συνέχεια κορτιζόνη, τα ματοτσίνορα του μαδήσανε, τα βλέφαρα του βαρύνανε, μέχρι σημείου να τα συγκρατεί με λευκοπλάστη. Η μυασθένεια όχι μόνο τον οδηγούοε στο θάνατο, αλλά και τον ταλαιπωρούσε, λυώνω σαν κερί έλεγε στην αδερφή του Άρτεμη...  Από τα μισόκλειστα μάτια του (στο αμερικανικό νοσοκομείο του Παρισιού, όπου κατάληξε) έβλεπε θαμπά τη Χριστίνα, καθισμένη στην άκρη του κρεβατιού του. Έπιανε με την αδύναμη παλάμη του τα κρεμασμένα μαγουλά του κι έβγαζε φωνή βραχνή, σπαραχτική με μια και μόνο λέξη: ΓΙΑΤΙ να συμβεί αυτό στο γιό μου;αλλά πάλι συμπλήξρωνε: Ήμαρτον Θεέ μου, πόσα παιδιά δεν χάθηκαν στη Μικρασιατική καταστροφή...  

0 Αριστοτέλης Σωκράτους Ωνάσης, στον προθάλαμο του θανάτου, αναρωτιέται  ποιος κεραυνός σκότωσε τον γιό του και ποιά κατάρα ταρακούνησε  συθέμελα την αυτοκρατορία του... Τον Ωνάση τον είδα για τελευταία φορά στη Γλυφάδα πάλι, όταν τον συνόδευε ο γαμπρός του Κονιαλίδης στο αεροδρόμιο, για το Παρίσι, ύστατο ταξίδι στη ζωή... Πριν μπει στη λιμουζίνα του, σκυφτός, αποκαμωμένος, με βαριά πρησμένα βλέφαρα και κάτασπρα μαλλιά, εντελώς αγνώριστος πια, κοντοστάθηκε να πάρει μιαν ανάσα... -Καπετάνιε... Η φωνή μου σβηστή, φοβισμένη, με λύπη κι απορία μαζί... Σήκωσε με κόπο το βαρύ κεφάλι, με γνώρισε... -Λιμπερόπουλε, ο άνθρωπος είναι θεριό και δύσκολα παραδίνεται... Αυτή ήταν η τελευταία κουβέντα που άκουσα από το στόμα του πιο ανήμερου θεριού, που συνάντησα στη δημοσιογραφική μου καριέρα... Και δεν την έκανα εφήμερο ρεπορτάζ, αλλά τη φύλαξα για το βιβλίο μου... Ο Αριστοτέλης Ωνάσης, ο άρπαγας περιουσιών και γυναικών, πέθανε στις 15 Μαρτίου 1975, στο Αμερικανικό νοσοκομείο του Παρισιού, συνεπεία βρογχοπνευμονικής επιπλοκής. Είχε εισαχθεί γιατί έπασχε από μυασθένεια, νόσο αθεράπευτη. 0 διευθυντής του νοσοκομείου δήλωσε ότι πέθανε χωρίς να υποφέρει. Η Τζάκι Ωνάση μαθαίνει τον αναμενόμενο θάνατο του στη Νέα Υόρκη και φτάνει στο Παρίσι, συνοδευόμενη από τη γραμματέα της και πράκτορες ασφαλείας. Βρίσκει τον άντρα της σε πολυτελέστατο φέρετρο, στο παρεκλήσι του νοσοκομείου και μένει δίπλα του μόνο 15 λεπτά, αμίλητη, ασύσπαστη, αγέρωχη... φεύγοντας υπομειδιά στους φωτογράφους. Αντίθετα, η Μαρία Κάλλας δείχνει συντριμμένη, απαρηγόρητη, δεν κρατιέται και κλαίει ασυγκράτητα... Η Χριστίνα Αριστοτέλη Ωνάση, περιβεβλημένη από το θάμπος της πιο πλούσιας κληρονόμου του κόσμου, αποτελεί την πιο πένθιμη φιγούρα σ' αυτό το μακάβριο σκηνικό, που θυμίζει αρχαία ελληνική τραγωδία...

Το απόγευμα  της 15 Μαρτίου 1975, η Ελένη Βλάχου στέλνει το φίλο συνάδελφο Κώστα Χούντα και με βρίσκει στον Ιππόδρομο. Και το ίδιο βράδυ αναγγέλω  στο τηλεοπτικό ειδησεογραφικό δελτίο της Ε.Ρ.Τ. το θάνατο του Αριστοτέλη Ωνάση.  Ο Έτσι εγώ, ο ρεπόρτερ που από το 1959 είχα γίνει η σκιά του  από τη Γλυφάδα ως τον Σκορπιό, από το Μόντε Κάρλο ως τη Νάπολη κι από το Παρίσι και το Λονδίνο ως τη Νέα Υόρκη, λέω το θλιβερό γεγονός, με με φωνή που τρέμει από συγκίνηση. Λέω λίγα λόγια για τον Κροίσο που πέθανε και για την τραγική κληρονόμο του, που έχανε μετά τον αδελφό και τη μητέρα της και τον πατέρα της. Μόλις τελειώνω κι ήμουνα ακόμη πάρα πολύ συγκινημένος και δακρυσμένος, ένας Άγγλος συνάδελφος του Β.Β.C. που εκπαίδευε τους εκφωνητές - παρουσιαστές της Ε.Ρ.Τ.,  με ρωτάει τι περιουσία, κατά τη γνώμη μου, άφηνε ο Ωνάσης. Κούνησα το κεφάλι και του είπα, ότι αφήνει ένα θρύλο αντάξιο της μεγάλης προσωπικότητάς του, που εκτίμησε ακόμη κι΄ένας Τσόρτσιλ!Ο Εγγλέζος όμως ήθελε να μάθει αυτό που με ρώτησε και του είπα ότι ούτε η κόρη του δεν γνωρίζει την κληρονομιά που θα πάρει και πολύ αργότερα θα την μάθουν συγκεντρωτικά  οικονομικοί διαχειριστές και οι δικηγόροι... Ο Ωνάσης, από ό,τι έβλεπα και άκουγα τόσα χρόνια που τον κυνηγούσα, στην αρχή ως ρεπόρτερ και μετά που τον συναντούσα ως φίλος, ήτανε μεγαλομέτοχος όχι μόνο σε ναυπηγικές και αεροπορικές επιχειρήσεις, αλλά και σε βιομηχανικές, οικοδομικές, μεταφορών ξηράς, κτηματικές και ό,τι μπορεί να σκεφτεί ο νους του ανθρώπου. Οι επενδύσεις του απλωνόντουσαν από την Ευρώπη, τη Μέση Ανατολή και τη Νότια Αφρική, ως τη Βόρεια και Νότια Αμερική και ως την Άπω Ανατολή, σε 70 τουλάχιστον διαφορετικούς τομείς. 0 σούπερ μπίζνεσμαν του 20ού αιώνα δεν είχε μόνο βαπόρια και τάνκερς πέντε περίπου εκατομμυρίων τόνων και την Ολυμπιακή με τον αεροπορικό στόλο, αλλά και μεταφορικά μέσα ξηράς, όπως π.χ. τα ταξί του Λιχτενστάιν ή τα καμιόνια που μεταφερανε εφόδια σε υπό ανάπτυξη χώρες της Μέσης Ανατολής και της Αφρικής. 0 Ωνάσης δεν είχε μόνο ανακαλύψει, πρώτος απ' όλους τους πλοιοκτήτες, τις σημαίες ευκαιρίας του Παναμά ή τις Λιβερίας, μα και τις επιχειρήσεις που είχανε μέλλον στην ξηρά αλλά κλονιζό-ντουσαν από οικονομική αδυναμία. Το κατασκοπευτικό του σύστημα λειτουργούσε νυχθημερόν και μόλις τον ειδοποιούσαν, έπεφτε σαν γύπας στο "ψοφίμι" και το καταξέσχιζε, αρπάζοντας την καρδιά του. Στη θάλασσα ήτανε πειρατής με έμπιστο τιμονιέρη τον Κ. Γράτσο, αλλά στην ξηρά άρπαγας κάθε εταιρίας που ψυχοραγούσε. Αδυναμία του οι πολυεθνικές, που δίνανε και κύρος...

0 Αριστοτέλης Σωκράτους Ωνάσης ενταφιάστηκε στο Σκορπιό, δίπλα στο γιο του Αλέξανδρο, στις 18 Μαρτίου 1975. Τον συνόδεψαν ως το αναπαυτήρι του η κόρη του Χριστίνα, η γυναίκα του Τζάκι, με τα δύο παιδιά της, οι αδελφές του, οι συγγενείς και πολλοί φίλοι και συνεργάτες του. Ακόμη αρκετές προσωπικότητες. Ανάμεσα τους ο γερουσιαστής Έντουαρντ Κένεντι. 'Οπως και στο γάμο του με την Τζάκι, ψιλόβρεχε. Πάνω στο πανάκριβο δρύινο με ασημένιες χειρολαβές φέρετρο, μια χρυσή πλάκα έγραφε με λατινικούς χαρακτήρες: "Αριστοτέλης Ωνάσης 1900-1975".  Για μένα τουλάχιστον αυτή η ημ€ρομηνία της γέννησης του (1900) €ίναι ακατανόητη, γιατί συμμαθητές του από τη Σμύρνη €ττιβ€βαιώνουν ότι είχε γεννηθεί το 1906. Η εξήγηση είναι ότι σαν νεαρός μετανάστης στην Αργεντινή, είχε προσθέσει 6 χρόνια στην ηλικία του για να βρίσκει πιο εύκολα δουλειά. Πάντως, την ημερομηνία που γεννήθηκε ο Αριστοτέλης (20 Ιανουαρίου 1906) επιβεβαίωσε και ο θείος του, αδερφός του πατέρα του, Όμηρος Ωνάσογλου, που διατηρούσε εδώδιμα και αποικιακά  στο Νέο Φάληρο. Τα παιδιά του βοηθηθήκανε κάπως από τον πλούσιο ξάδερφο τους, αλλά ο Όμηρος δεν ήθελε ν' ακούσει για τον ανιψιό του, που τον αντιμετώπιζε όπως ο φιλύποπτος μπάρμπα-Γιώργος τον πανούργο Καραγκιόζη... Σήμερα, ο τάφος του Ωνάση γράφει τις πραγματικές χρονιές γέννησης και θανάτου του: 1906-1975.

Στις 15 Μαρτίου 1975 έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 69 ετών, ο Αριστοτέλης Ωνάσης ο διασημότερος Έλληνας του 20^ου αιώνα. Πέθανε από μυασθένεια στο Αμερικανικό νοσοκομείο του Παρισιού, έχοντας στο προσκέφαλο την κόρη του Χριστίνα. Γιατρός που τον νοσήλευε αποκάλυψε ότι άφησε την τελευταία του πνοή κάτισχνος και αδύναμος, αλλά με πλήρη διαύγεια σκέψης και με την συναίσθηση ότι άφηνε αυτόν τον μάταιο κόσμο, με την ελπίδα να συναντήσει στον άλλο, τον αιώνιο, τον γιό του Αλέξανδρο, που είχε σκοτωθεί πριν δυό χρόνια πιλοτάροντας το αεροπλάνο του.

Ο μεγάλος Σμυρνιός, τις τελευταίες ημέρες της ζωής του, ζητούσε από την Χριστίνα:

 1)  Να ενδιαφερθεί για το Ίδρυμα που έφερε το όνομα του αδελφού της.

 2) Να του υποσχεθεί ότι θα αγοράσει για το ελληνικό κράτος αριθμό πολεμικών αεροπλάνων.

 3) Σε στιγμές παραληρήματος  ψιθύριζε, να τον θάψουν μαζί με τον Αλέξανδρο στον παλιό τους οικογενειακό  τάφο στη Σμύρνη..

Η μοναδική κληρονόμος του δεν εκπλήρωσε την επιθυμία του πατέρα της για την δωρεά στο ελληνικό κράτος αριθμού αεροπλάνων, γιατί οι σύμβουλοί της της εξήγησαν ότι η πρόθεση αυτή του πατέρα της δεν ήταν τόσο επιθυμία, όσο παραλήρημα. Ακόμη της είχαν  υπενθυμίσει, τί είχε τραβήξει στο αεροδρόμιο του Άκτιου, όταν την είχαν προπηλακίσει και κρατήσει επί ώρες ( τάχα ότι χρωστούσε στο δημόσιο ) και αφέθηκε ελεύθερη κατόπιν προσωπικής εντολής του τότε πρωθυπουργού Ανδρέα Παπανδρέου.

[selida]

 η περιουσία του Ωνάση την δεκαετία του 60:

 *  στόλος φορτηγών και πετρελαιοφόρων  ( 70 σκάφη ) * μετοχές που κάλυπταν το ένα τρίτο των κεφαλαίων του, σε εταιρίες πετρελαιοειδών σε ΗΠΑ, Βενεζουέλα και Μέση Ανατολή. * μεγάλα ποσοστά μετοχών σε 95 πολυεθνικές εταιρίες των πέντε ηπείρων. *  Ολυμπιακή αεροπορία και αεροπλοία. *  Ολύμπικ Μαριτάιμ και Ολύμπικ Τούριστ. * πολυτελή διαμερίσματα και βίλες σε Παρίσι, Λονδίνο, Μόντε Κάρλο,Ελβετία, Αθήνα, Ακαπούλκο και πύργο στη Νότια Γαλλία. *  ουρανοξύστης  Ολύμπικ τάουερ στο Μανχάταν. *  νησιά Σκορπιός και Σπάρτη. *  ακριβότερη θαλαμηγός του κόσμου «Χριστίνα». * καταθέσεις σε λογαριασμούς και θησαυροφυλάκια 217 Τραπεζών σε όλη την Υφήλιο!

Από το αφιέρωμα στην αγγλόφωνη ιστοσελίδα Onasis.gr 

 ONASIS THE GREAT

1.Πρόξενος της Ελλάδας στο Μπουένος Άιρες. 2. Οι τρεις στόλαρχοι: ο  Σταύρος Λιβανός,με τους γαμπρούς του Ωνάση και Νιάρχο. 3. Οι  Έλληνες θαλασσοκράτορες, κυβερνούν τους ωκεανούς!  4. Αριστοτέλης και Αθηνά-Τίνα Λιβανού νειόπαντροι (1946 Νέα Υόρκη)

1. Προπολεμική επίσκεψη του Ωνάση  στην Ελλάδα με την  Ίνγκεμπορ Μπράιντε ( γνωστότερη ως Ντέντιχεν, από τον πρώην σύζυγό της Νορβηγό εφοπλιστή ) με την οποία έζησε από το 1933 ως το 1945 ) Στη φωτογραφία με τις αδελφές και τους γαμπρούς του, αλλά και τον εφημέριο της οικογένειας. 2. Με τον Ουίνστον Τσόρτσιλ, που... 3. τον μεταφέρει η άκατος στη θαλαμηγό <<Χριστίνα>>, που διαθέτει και υδροπλάνο. 

Η ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ ήταν η αεροπορική εταιρία που μετέφερε την Ελλάδα στα τέσσερα σημεία της υδρογείου και έκανε τους απανταχού της Γης Έλληνες υπερήφανους. 'Εχω τρία παιδιά έλεγε: Τον Αλέξανδρο, τη Χριστίνα και την Ολυμπιακή.

1. Στο Χόλιγουντ με την σταρ Μύριαμς Χόπκινς και την Κουμάνταρου εξαδέλφη του Νιάρχου. 2. Με την Τίνα, όταν είχαν αποκτήσει τα δυο παιδιά τους.. 3. Η περίφημη φωτογραφία, με τον Ωνάση να αγκαλιάζει την Κάλλας και τον σύζυγό της Μενεγκίνι, να καταλαβαίνει την επιθυμία του Άρη για την Μαρία.. 4. Η κοσμικογράφος-αρχικουτσομπόλα του Χόλιγουντ Έλσα Μάξγουελ, μυρίζεται ψητό και ορμάει... 5. Κοσμική συνύπαρξη πολιτικής, πλούτου και καλλιτεχνών, όπως ο Κάρυ Γκράντ, η Ζαζά Γκαμπόρ και ο Τόνυ Μάρτιν.   

Προσπάθησε να κάνει τον γιό του γλεντζέ, αλλά δεν τα κατάφερε, γιατί ο Αλέξανδρος ήταν μοναχικός και ήσυχος, δεν του άρεσαν οι παρέες και τα ξενύχτια

1. Με τον Μάνο Χατζιδάκι. 2. με τον ρεπόρτερ. 3. Με τον Ζαμπέτα έδινε ρέστα... 4. Η Ματούλα κι΄ο Τόλης Δούσμανης στο τραπέζι, πρώτο πλάνο ο Γ. Βήτος και στο βάθος ο Ωνάσης, η αδελφή του Άρτεμης και ο ρεπόρτερ. 5. Πατέρας στον γιό: Άντε, μεράκλωσε και σύ...

 

Από τα ρεπορτάζ μου για τον Μεγάλο Σμυρνιό, βρήκα στο αρχείο μου αυτό το δημοσίευμα της "Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας" (23-7-1994) και το παραθέτω, γιατί ο Ωνάσης διασκέδαζε με αυτό το στιγμιότυπο του δημοσιογραφικού θράσους μου. Συνέβη λίγο πριν τον " γάμο του αιώνα" στο Σκορπιό (Οκτώβρης 1968) όταν αν και καλεσμένος, ειδικές συνθήκες (που περιγράφω σε άλλο χώρο της ιστοσελίδας) με  ανάγκασαν να βουτήξω στη θάλασσα για να προλάβω το μυστήριο... 

     

Η συνέντευξή μου στη τηλεοπτική εκπομπή του Τοσικάζου Γιοσιχάρα αφορούσε την Τζάκι Κένεντι-Ωνάση, αλλά και την βουτιά μου στο Σκορπιό. Στη φωτό, η διερμηνέας, ο σκηνοθέτης, εγώ βουλιαγμένος στο καναπέ, και οι δύο Βέλγοι τεχνικοί, στο σπίτι μου. Το ιαπωνικό κανάλι 4 ενθουσιάστηκε τόσο, από όσα είπα και ανέβασα στα ύψη την τηλεθέαση, που μου έστειλε δώρο 3.000 γιέν. Γενικά γιά τον Ωνάση, έχω μιλήσει σε ντοκιμαντέρ της αγγλικής, γαλλικής και γερμανικής τηλεόρασης. Τα αμερικάνικα κανάλια προτιμούν κάποιους ανθέλληνες "βιογράφους" που θέλουν τον Ωνάση να κοιμάται με Τούρκο και την Κάλλας να γεννάει νόθο παιδί του... Και κυρίως να μην λέει αλήθειες για την "αγία" τους Τζάκι.

[selida]

ΥΠΟ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ

τελευταία φορά που είδα τον Ωνάση, μου είπε: 

"ο άνθρωπος είναι θεριό, ψυχή δεν παραδίνει εύκολα..."

Γνώριζα ότι ο Ωνάσης είχε πάρει τη κάτω βόλτα, ένας γιατρός μου είχε πει ότι η μυασθένεια οδηγεί στο θάνατο... Τη τελευταία φορά που τον είχα δει, ήταν καταβλημένος, σκυφτός και η γραβάτα και το μαντηλάκι στο πέτο, δεν μπορούσαν να κρύψουν την αγωνία του... Είχε πει στην αδελφή του, "ρε Άρτα, είπα να πάω να συναντήσω τον Αλέξανδρο,αλλά όχι σ΄αυτά τα χάλια..."  Όταν τηλεφώνησα κι΄έμαθα από την αδελφή του  Άρτεμι Γαροφαλλίδη, ότι ο Άρης φεύγει για το Παρίσι, για να μπει στο νοσοκομείο, έσπευσα   στη Γλυφάδα, με  οπερατέρ τον Γιώργο Αντωνάκη  και  ηχολήπτη τον Γιάννη Φίσσερ. Ο συγγενής και συνεργάτης του Κονιαλίδης το πήρε είδηση και βγαίνοντας στην αυλή της βίλας, μου είπε "αφου ξέρεις σε τι άσχημη θέση βρίσκεται ο Άρης, κουβάλησες και οπερατέρ να αποθανατίσεις την κατάντια του;".  Η αγάπη κι ο σεβασμός μου προς αυτόν υπερίσχυσαν του δημοσιογράφου και είπα στους συνεργάτες μου "ρεπορτάζ τέλος, ας τον αφήσουμε για πρώτη και...τελευταία φορά, ήσυχο...".

 Έμεινα στο κήπο και η κυρία   Άρτεμις, βγήκε ψυχικά τσακισμένη και μου είπε   ότι ο αδελφός της είχε αδυνατίσει τόσο πολύ, που δεν ήθελε να τον βλέπει κανένας, πόσο μάλιστα φωτογράφος... Καταλαβαίνοντας την επιθυμία μου να τον δω, συμπλήρωσε:Δεν  θελει να τον δει ούτε ο καθρέφτης... 

Καθισμένος στο κήπο, τον θυμόμουνα τότε (1960) που στο ίδιο μέρος συζητούσαμε  πίνοντας το ουζάκι μας κι΄όταν σηκώθηκα να φύγω μου δείχνει το χώμα και   μου λέει: "Ο άνθρωπος είναι μερμηγκάκι, που ξαφνικά μπορεί να τον λυώσει μιά πατούσα..." Και να, που μιά πατούσα απειλούσε να λυώσει τώρα τον Μεγάλο Σμυρνιό, που πίσω από εκείνα τα παράθυρα απόφευγε να κοιταχτεί στο καθρέγτη, για να μην αντικρίσει τη σμπαραλιασμένη του φάτσα... Μονολογούσα: Κι΄αν μεν είσαι οποιοσδήποτε, πάει κι΄έρχεται το κακό, αλλά αν είσαι ο Ωνάσης, ο παντοδύναμος!  ο άρπαγας πλούτου και γυναικών! πως να αντέξεις τη συμπόνια στη ματιά των άλλων, που πριν σε θαύμαζαν!  Κάποτε του είχα στείλει ένα σημείωμα και με είχε δεχτεί στη θαλαμηγό του... Να του στελνα και τώρα δυό γραμμές, αλλά τί να του ζητούσα, να δω την κατάντια του;  Πριν χρόνια μου΄ στελνε ιδιόχειρα ραβασάκια, αναβάλλοντας ραντεβού μας  ή αποκαλύπτοντας τον επόμενο προορισμό  του, όπου θα τον συναντούσα. Η κυρία Άρτεμις μου είχε πει πριν λίγο, ότι τώρα τα αδύναμα δάχτυλά του δυσκολευόντουσαν να πιάσουν και τον στυλογράφο... Είχα τολμήσει να την ρωτήσω και για την Τζάκι, κι΄εκείνη μου είχε κάνει ένα ανεπαίσθητο μορφασμό και μετά μου είπε "μιλήσανε  στο τηλέφωνο", και ξαναμπήκε στο σπίτι... Τί ήθελα και ρώτησα, αφού ήξερα  ότι εδώ και καιρό ο Άρης την είχε ξεγράψει την τρελοαμερικάνα  από τη ζωή που του απέμενε, αλλά εκείνη δεν ήθελε να κόψει και τον τελευταίο κάβο με το χρυσοφόρο τάνκερ...  

Ακουμπούσα στο πεζούλι του κήπου, δίιπλα στις γλάστρες με τα λουλούδια, όπου του άρεσε του Σμυρνιού νά κάθεται συχνά  με το ποτήρι ούζο στο ξεμανίκωτο στιβαρό του χέρι... Όπως το 1960, όταν το κτίριο επισκευαζότανε και βαφότανε κατάλευκο, με την επιθυμία της Μαρίας Κάλλας. Κοίταζα στα παράθυρα του δεύτερου όροφου, μπας και κουνηθεί καμιά κουρτίνα και φανεί το πρόσωπό του... Ποιό πρόσωπο  δηλαδή, μιά μούμια Φαραώ του πλούτου με λίγο πετσί πάνω της, όπως μου τον περιέγραψε ο κηπουρός που κάπνιζε δίπλα μου... Ένας φτωχός φαμελίτης ήτανε, που  όμως ένιωθε ξαφνικά ζάπλουτος, αφού το μεγάλο αφεντικό τί να τά κανε πιά  τα πλούτη...  

Συνέχιζα να κοιτάζω στα παράθυρα, αλλά οι κουρτίνες  ασάλευτες... Ούτε φτάνανε, όπως άλλοτε, τα ξεφωνητά της Κάλλας   μπροστά στο πιάνο, κι΄αργότερα η αμερικάνικη μουσική από τις κασέτες  της Τζάκι... Και συχνότερα, όταν ήτανε μόνος,  οι αμανέδες και τα σμυρναίικα από το γραμμόφωνο... Τώρα επικρατούσε  σιωπή επερχόμενου θανάτου... Ο πασάς αποσυρμένος στον οντά του, χωρίς χαρέμι, με τις αδερφές και την  μοναχοκόρη του να πλαντάζουν στο κλάμα... Ταπείνωση κι΄αφανισμός της  παντοδυναμίας,ι της φήμης, της έπαρσης, στα τελευταία σκαλοπάτια της ζωής... Από τη μιά στιγμή στην άλλη, όλα κατρακύλα... Ο υπερήφανος αφέντης, ο ξακουστός γλεντζές, ο ακατάβλητος  πότης,  ο ακάματος εραστής,   ο άρπαγας κάθε επιθυμητού, είχε αποκάμει και λυγίσει... Είχε δίκιο η αδερφή του,καλύτερα να μην τον έβλεπα, να τον θυμόμουνα  όπως ήταν τότε που τον κυνηγούσα με τους παπαράτσι...

Δυστυχώς τον είδα, όταν βγήκε για να μπει στη λιμουζίνα που θα τον πήγαινε  στο αεροδρόμιο... Ένα ασπρομάλλικο, ρυτιδιασμένο, σκυφτό ανθρωπάκι είχε αντικαταστήσει ξαφνικά το φιγουρατζή άντρα που έσερνε άλλοτε πίσω του έναν Τσόρτσιλ, μια Γκάρμπο, μια Κάλλας, μια Κένεντι... Κι΄όμως, καθώς με θαμποείδε πίσω από τα πεσμένα του τσίνουρα, κοντοστάθηκε να πάρει μιά ανάσα και μου είπε, όπως ακριβώς γράφω στη βιογραφία του: Λιμπερόπουλε, ο άνθρωπος είναι θεριό και ψυχή δεν παραδίνει εύκολα...

Ο καπετάνιος ήταν βαρειά άρρωστος, το ένιωθε μέσα του, το είχε δει  στον καθρέφτη, πριν διατάξει να τον σκεπάσουνε μ΄ένα σεντόνι-σάβανο... Σαν γέρικος  κάτισχνος  αποκαμωμένος  ελέφαντας, ο Αρίστος, βάδιζε προς το κοιμητήρι του... Δεν τον ενδιέφερε πια ούτε η αγαπημένη του Ολυμπιακή, που της είχε αδυναμία γιατί τα σκάφη της έφερναν σε όλη την οικουμένη το μήνυμα ότι υπάρχει Ελλάδα. Μόνο τη Χριστίνα σκεφτότανε, την άμυαλη μικρή, που θα κληρονομούσε τόσες αμαρτίες γονέων, ασήκωτες για τις πλάτες της ευθύνες... Γι΄αυτό μια δυό ημέρες πριν εγκαταλείψει την Ελλάδα, είχε συνάντηση με τον  έμπιστο συνεργάτη του και δικηγόρο του Στέλιο Παπαδημητρίου, στον οποίο είχε εμπιστευθεί την διαχείρηση του Ιδρύματος Ωνάση.

 [selida]

ο  Ωνάσης ζητάει από τον Παπαδημητρίου

 να προσέχει τη Χριστίνα  σαν αδελφή του

  Ενδιαφέρουσα είναι  η   συνέντευξη του πρόεδρου του ιδρύματος Ωνάση Στέλιου Παπαδημητρίου στην εφημερίδα «ΝΕΑ» (Κώστας Χατζίδης)  ο οποίος περιγράφει τη συνάντηση και συνομιλία του με τον Ωνάση το 1975, πριν φύγει για το Παρίσι, για νοσηλεία του. 

  Ο  Ωνάσης, οστεώδης κι΄αδύναμος  στο σπιτιού του  στη Γλυφάδα,όπου τον παραστέκει η αδελφή του Άρτεμις  Γαροφαλίδου, ζητάει να δει τον στενό συνεργάγάτη του επι 24 χρόνια, τον δικηγόρο  Στέλιο Παπαδημητρίου.

  Ο πρόεδρος του Ιδρύματος Ωνάση θυμάται:

  «Μόλις φτάνω στο σπίτι  βρίσκω όλη την οικογένεια να έχει πέσει πάνω από τον ασθενή προ­σπαθώντας να τον πείσει να πάει στο Αμερι­κανικό Νοσοκομείο των Παρισίων, αλλά η  στε­ρεότυπη απάντηση του Ωνάση είναι: εγώ θα πεθάνω εδώ».

  Αν και ο Ωνάσης  βρίσκεται στο δεύτερο όροφο του σπιτιού,  ακούει τον γνώριμο τσιγαρόβηχά μου και ρωτάει με βραχνιασμένη φωνή: «Είναι κάτω ο πεισματάρης;». Ανεβαίνοντας την ξύλινη σκάλα   συναντάω τη Χριστίνα να κλαίει. «Ο μπαμπάς δεν θέλει να πάει στο νοσοκομείο», λέει σπαράζοντας.. Μπαί­νω στο δωμάτιο και τον βλέπω στην πολυθρόνα  σε ά­σχημη κατάσταση, αλλά τον ενθαρύνω:"Μια χαρά σας βλέπω".

"Αστα αυτά, ξέρεις ότι δεν είμαι  καλά", μου απαντάει. 

"Δείχνετε κα­λύτερα  από  χθες,  αλλά καλό θα ήταν να πάμε στο Παρίσι".

Η επιμονή του   να μη φύγει από τη Γλυφάδα κάμπτεται κι΄αφού μου λέει «φώναξε τη μικρή», μου θέτει μπροστά στη Χριστίνα  τον  όρο: Θα πάω στο Παρίσι  αν μου υποσχεθείς  ότι   δεν θα εγκαταλείψεις την κόρη μου  όταν δεν θα υπάρχω».

Σπεύδω να του πω:  «Κύριε Ωνάση δεν χρειάζεται αυτή η υπόσχεση, αφού ξέρετε ότι θα το έκανα κι΄αν δεν μου το λέγατε.». Το βλέμμα του Ωνάση γίνεται μονομιάς δια­περαστικό: «Αν δεν μου το υποσχεθείς, θα μεί­νω εδώ και θα με πάρεις στο λαιμό σου».     

Δεν χρειάστηκε τίποτε περισσότερο για να αποδεχτεί το αφεντικό  το ταξίδι στη Γαλλία. Δείχνει συγκινημένος και μου λέει: «Σκύψε να σε φιλήσω, από σήμερα η Χριστίνα είναι η αδελφή σου». Σηκώνεται με προσπάθεια και  βγά­ζει μονομιάς τη ρόμπα του. Πριν περάσουν 30 λεπτά,  είναι ξυρισμένος και ντυ­μένος, έτοιμος να πάρει το πρώτο αεροπλά­νο.

Λίγο πριν κατεβεί τη σκάλα η αγαπη­μένη αδελφή  του Άρτεμις  πασχίζει να τον πεί­σει να φορέσει, να ρίξει έστω πάνω του το παλτό του. Αυτός όμως δεν της κάνει το χατί­ρι. Υποπτεύεται μήπως τον παραμονεύουν οι παπαράτσι, που ποτέ δεν ήθελε να τον απαθανατίσουν με παλτό.   Αν και το έχει πρόχειρα ριγ­μένο στους ώμους του, μόλις του ανοίγουν τη πόρτα του σπιτιού, με μία απότομη κίνηση το πετάει στο πάτωμα και αν και αδύναμος, με βήμα γρήγορο φτάνει  στη λιμουζίνα που τον περιμέ­νει να τον πάει στο αεροδρόμιο. Ακόμη και ε­κεί, παρότι βαριά ασθενής, ο Ωνάσης κλέβει την παράσταση. Αν και δεν τον κρατούν τα πόδια του, αυτός οπλίζεται με δύναμη και α­νεβαίνει βιαστικά  σαν έφηβος, τη σκάλα του αεροπλάνου!                          

ο βασιλιάς δεν αφήνει αρσενικό διάδοχο...

 Η μυασθένεια άρχιζε να προσβάλλει πριν το 1975 το νευρικό σύστημα του Ωνάση... Μια αρρώστια σπάνια, που δεν έδινε πολλές ελπίδες σωτηρίας... Το έβλεπα στην κουρασμένη, αποκαμωμένη ματιά του, καθώς με κοίταζε: "Θυμάσαι που σου έλεγα για τον Σούτερ που του σκοτώσανε το γιό  και αρπόξαν€ τη γη του; Κι΄εγώ τα ίδια έπαθα και θα ρθούνε και τα χειρότερα όταν δεν θα υπάρχω... Η απόγνωσή  του ήταν ότι πέθαινε ο Φίλιππος ο βασιλιάς, αλλά ο Αλέξανδρος είχε πέσει από τον Βουκεφάλα και σκοτωθεί...

 Από το 1974, ο Ωνάσης άρχισε να παίρνει συνέχεια κορτιζόνη, τα ματοτσίνορα του μαδήσανε, τα βλέφαρα του βαρύνανε, μέχρι σημείου να τα συγκρατεί με λευκοπλάστη. Η μυασθένεια όχι μόνο τον οδηγούσε στον τάφο, αλλά και τον βασάνιζε σωματικά. "Είπα να πεθάνω -έλεγε- αλλά όχι καταρρέοντας σωματικά και ψυχικά...". Πριν μπει στο νοσοκομείο, κάποιοι φωτογράφοι που παραμόνευαν τις κινήσεις του, μπόρεσαν και αποθανάτισαν την κατάντια του, μοσχοπουλώντας τις φωτογραφίες. 

   

'Οταν έρχεται στην Αθήνα, σίγουρος ότι δεν του μένει πολύς καιρός ζωής,  είναι ράκος σωματικό, αλλά θέλει να δει για τελευταία φορά την πατρίδα... Έχει  εκδηλώσει την επιθυμία να τον πάνε και ως τη Σμύρνη, αλλά βλέποντας την κατάντια του στον καθρέφτη, καταλαβαίνει ότι το τέλος του πλησιάζει...Και μετά στο νοσοκομείο, στο Παρίσι, βλέπει  από τα μισόκλειστα μάτια του θαμπά τη Χριστίνα, καθισμένη στην άκρη του κρεβατιού του να πλαντάζει στους λυγμούς... Κι΄όταν έρχεται ο γιατρός κι΄εκείνη φεύγει,  πιάνει με τις αδύναμες παλάμες του τα κρεμασμένα μαγουλά του κι  φωνή του βγαίνει  βραχνή, σπαραχτική με μια και μόνο ελληνική λέξη: ΓΙΑΤΙ;;; Η Χριστίνα είχε διευκρινίσει ότι αυτό το ΓΙΑΤΙ, δεν αφορούσε τον εαυτό του, αλλά τον αδελφό της Αλέξανδρο. Ακόμη και τόσο κοντά στο Χάρο, ο Ωνάσης αναρωτιότανε γιατί να συμβεί αυτό στο γιό του;Ο πατέρας ως τη τελευταία του πνοή σκεφτότανε τον γιό του κι΄ευχότανε να βρει ψυχικό αποκούμπι, στον Άλλο Κόσμο, κοντά του... 

Ο Αριστοτέλης Ωνάσης έζησε δύο χρόνια και σχεδόν δύο μήνες μετά το θάνατο του γιου του Αλέξανδρου. Τον πρώτο καιρό συνέχιζε να δουλεύει ακατάπαυστα, για ν' απασχολεί το μυαλό του και να ξεχνιέται για το κακό που τον είχε χτυπήσει. Μάταια όμως, γιατί μόλις έμενε μόνος, αναλυότανε σε λυγμούς. Έκλαιγε και μπροστά σε συγγενείς και φίλους, που είχανε κοινές αναμνήσεις με τον Αλέξανδρο, Σε μένα είχε πει: "Αχ, Λιμπερόπουλε, καλά μου είχες πει κείνο το βράδυ να τον παντρέψω... Με γυναίκα και παιδιά δε θα ξημεροβράδιαζε πάνω στο αεροπλάνο..." Ο Ωνάσης, όπως μου είχε πει  ο παλιός λοοτρόμος της Χριστίνας και τώρα δερβέναγας του Σκορπιού  Αχιλλέας Καψαμπέλης, πήγαινε συχνά στον τάφο του γιου του, και καθισμένος ή περπατώντας δίπλα του, πάνω-κάτω, κάπνιζε με σκυμμένο το κεφάλι...Ο χαμός του γιού του, αλλά και η κατάληξη της περιουσίας του στη κόρη του, του έκαιγαν τα σωθικά...

κλικ εδώ για περισσότερο Ωνάση ( ο πλούτος είναι αμαρτία;)